III Zjazd Regionalistów Polskich nad Odrą

     W dniach 8 -11 czerwca 2017 r. odbył się III Ogólnopolski Zjazd Regionalistów Polskich nad Odrą pod hasłem: „Wspólne dziedzictwo, wspólna troska, wspólna odpowiedzialność”.
Spotkanie regionalistów z całego kraju zorganizował Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego z inicjatywy dr Tadeusza Samborskiego, członka Zarządu Woj. Dolnośląskiego i przewodniczącego Rady Krajowej Ruchu Regionalnych Towarzystw Kultury (RRTK) w Warszawie oraz Bożena Konikowska, z-ca przewodniczącego RK RRTK z Warszawy. 
W Zjeździe uczestniczyło ok. 60 osób, którzy zostali zakwaterowani w Hotelu „Milenium” w Legnicy. Byli to animatorzy społecznych ruchów regionalistycznych, a wśród nich delegacja Małopolskiego Związku Regionalnych Towarzystw Kultury (MZRTK) w Krakowie) a w niej członek Rady Krajowej RRTK z MZTRK i prezes Racławickiego Towarzystwa Kulturalnego - Eugeniusz Skoczeń, ze Stowarzyszenia Folklorystycznego Teatr Regionalny w Krakowie: v-ce prezes Maria Magdalena Pawłowska, Irena Barbara Chrząszczyńska, Krzysztof Kasprzyk, ze Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”: prezes Jadwiga Duda, v-ce prezes Grażyna Kowal, Zofia Spychała.

Program Zjazdu pozwolił na poznanie kilku pięknych zakątków Dolnego Śląska, obejrzeniu obiektów zabytkowych, wystaw materialnego i duchowego dziedzictwa kultury regionu oraz wysłuchanie kilkunastu referatów i komunikatów.

8 czerwca na zamku piastowskim w Legnicy odbyła się Rada Krajowa Stowarzyszeń Regionalnych. W Muzeum Miedzi spotkano się na wernisażu wystawy pt. „Katedra Ormiańska we Lwowie i jej twórcy”. Wieczorem w sali zamkowej zebranych powitał dr T. Samborski, B. Konikowska. Z programem artystycznym wystąpili laureaci V Festiwalu Piosenki Anny German w Mińsku, przy akompaniamencie zespół Ars Longa z Rakowa na Białorusi. Koncert prowadziła aktorka Aurelia Sobczak.

9 czerwca uczestnicy Zjazdu autobusem udali się do Pławnej Górnej, Lubomierza, Biedrzychowic, Rybnicy, Jeleniej Góry. W Pławnej zwiedzili Muzeum Przesiedleńców i Wypędzonych. W Lubomierzu powitał nas Olgierd Poniźnik, były burmistrz Lubomierza, burmistrza Gryfowa Śląskiego, oraz manekiny Kargula i Pawlaka. Zwiedzano Muzeum Kargula i Pawlaka, kościół i muzeum przyklasztorne (zbiór ornatów i relikwii z XVI w.). W sali muzealnej O. Poniźnik wygłosił komunikat pt. „Budowanie małej Ojczyzny - Festiwal filmów komediowych ośrodkiem kształtowania postaw regionalistycznych”.
T. Samborski i B. Konikowska wręczyli mu Medal im. Aleksandra Patkowskiego, ojca polskiego regionalizmu, za upowszechnianie idei regionalizmu na Dolnym Śląsku.
W Biedrzychowicach odwiedzono pałac z XVII w., w którym obecnie mieści się Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych. Pani Zofia Rak, dyrektor szkoły, zapoznała nas z historię obiektu i jego rewaloryzacji oraz adaptacji na cele szkolne. Wysłuchaliśmy Aureli Sobczak z prezentacją pt. „Prasa lokalna czynnikiem stymulacji regionalnej na przykładzie czasopisma „Siewba” i Zbigniewa Madurowicza – „Narodziny idei regionalizmu w Gminie Olszyna”, który przedstawił także książkę swojego autorstwa o historii Olszyny i Biedrzychowic i materiały promocyjne gminy. Po obiedzie udaliśmy się do Rybnicy, gdzie gościło na Towarzystwo Przyjaciół Rybnicy, mające siedzibę w budynku po szkole podstawowej, zlikwidowanej w 2004 r.
W Jeleniej Górze w Muzeum Karkonoskim powitała nas dyrektor Gabriela Zawiła. Zwiedzaliśmy ekspozycję stałą. W sali konferencyjnej wysłuchaliśmy referatów: Henryka Dumina – „Praktyki ochronne niematerialnego dziedzictwa kultury w regionie dolnośląskim”, pułkownika Jacka Macyszyna, dyrektora Muzeum Ordynariatu Wojska Polskiego – „Garnizony Wojska Polskiego ośrodkiem kształtowania regionalizmu.”, prof. dr hab. Stanisława Niecieja z Uniwersytetu Opolskiego – „Kresowość jako składnik regionalizmu dolnośląskiego”. W Kościele Garnizonowym wysłuchaliśmy koncertu chóru i orkiestry Filharmonii Jeleniogórskiej.

10 czerwca zwiedzano: Brzeg Dolny, Stary Dwór, Wołów, Głębowice. W Brzegu Dolnym w Domu Kultury powitał nas Paweł Pirek, z-ca burmistrza i obejrzeliśmy film o Brzegu Dolnym. Następnie wygłoszono prelekcje: Janusz Malik, prezes Towarzystwa I Osadników Ziemi Brzeskiej – „Działalność Stowarzyszenia I Osadników Ziemi Dolnobrzeskiej i Izby Pamięci”, Franciszek Burdzy – „Ruch Społeczny „Zeszyty Łukowieckie” jako forma promocji Malej Ojczyzny”. Obaj otrzymali od wicemarszałka Tadeusza Samborskiego „Medal A. Patkowskiego” .
W Starym Dworze poznano zagrodę edukacyjną Jodłowy Młyn. Młyn po wojnie prowadziła rodzina niemiecka i polska. Na wstępnie zapoznaliśmy się z Panią Jabłonowską, właścicielką młyna. Oglądnęliśmy przedstawienie legendy związanej z młynem w wykonaniu uczniów z Bożkowa. Zwiedziliśmy powstałe tu Muzeum Młynarstwa.
W Wołowie w Zamku piastowskim, gdzie mieści się Starostwo, spotkaliśmy się z Maciejem Nejmanem, starostą wołowskim i Dariuszem Chmurą, burmistrzem. Zaprezentowano nam film o powiecie wołowskim. Burmistrz wygłosił pogadankę pt. „Regionalizm na przykładzie współpracy ze stowarzyszeniami kresowymi, samorządami, środowiskiem polskim na Ukrainie”. Wraz z burmistrzem odbyliśmy spacer po centrum Wołowa.
W klasztorze w Głębowicach powitał nas pieśnią zespół ludowy i ksiądz proboszcz Jarosław Olejnik. W sali konferencyjnej ks. Olejnik wygłosił prelekcję pt. „Postać z odległej przeszłości znakiem współczesnej tożsamości regionalistów dolnośląskich na przykładzie wsi Głębowice” po nim Sławomir Kurdaczek, z-ca dyrektora Muzeum Regionalnego w Siedlcach – referat pt. „Podlasie” w Siedlcach. Regionalizm w praktyce na przykładzie działalności Siedleckiego Klubu Kolekcjonerów”, Janusz Łucki, z-ca dyrektora Muzeum Poczty we Wrocławiu - „Muzeum Poczty Polskiej i jego zbiory.” Po obiedzie w sali klasztornej udano się do Legnicy do sali Akademii Rycerskiej. Tu przedstawiono nam komunikaty: dr Mirosława Bednarzak-Libera - „Zygmunt Jan Rumel (1915 – 1943) – patriota pomostem dwóch światów między Ukrainą a Polską”,
prof. Mieczysław Balowski – „Kształtowanie etosu Małej Ojczyzny na przykładzie Prochowic”, Joanna Aleksandra Biniszewska – „Rola muzeów prywatnych w kształtowaniu postaw patriotycznych społeczeństwa na podstawie Muzeum Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich”, Iwona Czech, prezes Towarzystwa „Wspólne dziedzictwo, wspólna troska, doświadczenie i przykłady oraz wnioski z opieką nad zabytkami historycznymi w przestrzeni Szczawna Zdrój i okolic.”, Jan Rudnicki – „Kresowość czynnikiem kreującym postawy regionalistyczne na przykładzie działalności Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej”, Bronisław Kamiński – „Regionalizm z perspektywy Muzeum Kultury Ludowej Podgórza Sudeckiego w Kudowie Zdrój.” Wieczorem spotkano się na dziedzińcu zamku legnickiego przy ognisku i na pikniku. Przygrywała Kapela Podwórkowa i wystąpił Zespół Śpiewaczy Zachęta z Zimnej Wody.

11 czerwca uczestnicy Zjazdu i organizatorzy uczestniczyli w Mszy Św., w kościele Franciszkanów w Legnicy w intencji polskich regionalistów. Po niej w kościele złożono kwiaty przed tablicą poświęconą tym, którzy musieli opuścić swoje małe ojczyzny i przybyli na Dolny Śląsk. Uczestniczyły w niej także poczty sztandarowe OSP, PTTK, szkół.

  Po Mszy św. w sali konferencyjnej zamku legnickiego zabrali się wszyscy na podsumowaniu Zjazdu.
Wypowiadali się: prof. Stefan Bednarek, prezes Dolnośląskiego Towarzystwa Regionalnego, prof. Stanisław Dąbrowski wspominał śp. Anatola Omelaniuka, pierwszego prezesa Ruchu Regionalnych Towarzystw Kultury, który zmarł w 2017 r., Jan Engelgard zaprezentował książkę pt. „Historyczny wymiar Ziem Odzyskanych” a Barbara Skoczylas-Stadnik, dyrektor Muzeum w Kamiennej Górze – książkę pt. „Benedyktynki Lwowskie pomostem dwóch światów Lwów-Krzeszów”.
  Tadeusz Samborski i Bożena Konikowska podziękowali zespołowi pracowników Urzędu Marszałkowskiego we Wrocławiu za pracę na rzecz uczestników Zjazdu.

Decyzją Rady Krajowej do Ruchu Stowarzyszeń Regionalnych RP przyjęto dziewięć stowarzyszeń: Stowarzyszenie Polesia Lubelskiego” „Krasina Rumianku”, Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych „Nasza Gmina” z Prochowic, Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej, Towarzystwo Miłośników Szczawna-Zdroju, Ziemi Olszyńskiej, Ziemi Kąckiej, Ziemi Strzelińskiej, Stowarzyszenie Miłośników Mojęcic, Stowarzyszenie Sympatyków Malczyc. Ich przedstawiciele otrzymali pamiątkowe dyplomy. Tadeusz Samborski oraz Bożena Konikowska, Jerzy Derenda,
v-ce prezesi Rady Krajowej wręczyli wszystkim dyplomy uczestnictwa w Zjeździe oraz publikacje o Dolnym Śląsku. Zjazd zakończył się obiadem.

Uczestnicy Zjazdu - wszędzie byliśmy goszczeni i częstowani swojskim jadłem i wypiekami przygotowanymi przez Koła Gospodyń Wiejskich. Organizatorami Zjazdu byli: Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Dolnośląskie Towarzystwo Regionalne, Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Rada Krajowa Ruchu Regionalnych Towarzystw Kultury.

Zjazd był wydarzeniem promującym Dolny Śląsk - jego piękny krajobraz, zabytki, współczesne przemiany, a także dolnośląską gościnność.

Opracowała Jadwiga Duda

            Galeria foto: fot. Jadwiga Duda, Krzysztof Kasprzyk
                                     Opisy pod fotografiami